7. jun, 2019

PRONK-ZUCHT (79)

Het is soms, misschien vaker nodig, de knuppel in het hoenderhok te gooien, zelfs blindelings, want je raakt hoe dan ook ergens de gevoelige snaar. Dit blijkt, wanneer mensen (of zelfs een deel van een etnische groep), reageren op een gewoonte die belemmerend werkt op een lang verwachte en gewenste verlichting, die moet leiden tot verheffing van bedoelde groep. Anders gezegd: durf iemand of meerdere mensen, en zelfs zoals gesteld, een groot deel van een collectief te corrigeren omdat dikdoenerij en zichzelf belangrijk vinden uit de hand loopt, durf deze habitat aan de kaak te stellen, dan is het gevolg een stroom van negatieve reacties. Doorgaans in de trant van "jaloezie", "dedain", "omdat jij dat niet hebt". Alle te rangschikken als emotionele respons, terwijl de kern van de kritiek onaangeroerd blijft en dikwijls wordt gepoogd niet-inhoudelijk te pareren. De reacties laten zien (hoewel er -gelukkig- denkers tussen zitten die de essentie doorhebben en de storende gewoonten aan flarden helpen schieten) dat er meer kennis voor nodig is om rationeel te beoordelen. Soms worden de emoties van onwetenden dominant en begint het te lijken op schelden. De essentie verdwijnt op de achtergrond. 

Waar gaat het om, ter illustraties. 

Je kunt wel lang hebben gedaan over een studie, je bul gehaald, maar als je je woonkamer vervolgens volhangt met kopieën van je diploma, en Facebook belaagt, heb je een tekortkoming. Welke meerwaarde heeft het om de wereld te informeren over jouw strikt persoonlijke prestatie? Wat heeft de wereld aan deze prestatie als er geen gevolg aan wordt gegeven? Want merk op hoeveel stilstand er is nadat de universitaire graad is gehaald. Waarom zou men dat moeten weten, is dat niet iets voor het privé-domein? Of is het zo dat je daardoor je trots aait, je daardoor jezelf beter voelt, maar intussen de samenleving geen enkel profijt van heeft? Je draagt een titel voor je naam, dat maakt wellicht indruk op de naaste omgeving, maar verderweg is er hoongelach: een titelvermelding ontbloot een vorm van minderwaardigheid die zeker niet tot erkenning zal leiden, meer tot medelijden. Pronkzucht, of -ziekte, zie je ook als je voor Tangelo/Torarica zit achter een bakje thee, en de zwaarste en duurste bolides voorbij komen, om te keren, en nogmaal en nogmaals en nogmaals te keren. Dit is een epidemie geworden, en is overgewaaid naar Nieuw Nickerie, waar op de zaterdagavond dergelijke kolonnes voorbij komen, langs het commissariaat. Pronkzucht is ook af te meten aan villa's die dagelijks van de grond rijzen, vette bankrekeningen, status. En een ieder zal het weten. Pronkziekte ook bij overlijden: paginagrote en geïllustreerde advertenties over de overledene, maar daar blijft het niet bij. De ene "dankbetuiging" na de andere, en nieuw is de herhaling van de "dankbetuiging", en de viering van de "dankbetuiging", na een jaar. Het zal mij niet verbazen als dit een jaarlijkse strijd wordt tussen nabestaanden. 

Dit soort fixaties belemmeren het helder denken, en houdt de slachtoffers beneden een bepaald niveau. Dat niveau zorgt er voor dat uit boosheid (want dan raakt de kern uit de discussie) geroepen wordt dat ik diplomavereerders, eigenaars van vette automobielen en villa's met drie badkamers niets gun. Ik zou jaloers zijn, met als gevolg een stijlloze tirade. Dit krijg je, riposteer ik dan, als je niet weet waar het om draait, niet in staat bent om inhoudelijk te reageren omdat de kennis ontbreekt, dit krijg je als onwetendheid de overhand krijgt. Onnozelheid maakt zich meester van mensen die niet kunnen begrijpen dat propaganda maken over zichzelf een ongewenste vorm van individualisme is, waar de samenleving niets aan heeft. En als op de koop toe wordt beweerd dat "mensen zelf moeten weten of ze een titel dragen en waaraan ze hun geld willen uitgeven" (los van de vraag of dat geld eerlijk is verdiend-in de meeste gevallen zit er een smerig luchtje aan!), heb je te maken met een dooddoener. Als ik omissies merk, dan ontneem ik een ieder het recht om zich storend te profileren. Niets van "recht om een titel te dragen", dit soort denken en keuzes belemmeren de verheffing van een groep. En de samenleving heeft nadeel van dit ik-denken. Dus weg met dit recht! Dit recht staat de ontwikkeling van een visie over de groep en over de samenleving, in de weg. Dus is niet zelfoverschatting, zelfverrijking, persoonsverheerlijking i.c. diplomaverering een bevrijding van de geest, maar een bescheidenheid die het denken voedt en stimuleert en in staat stelt om visies te ontwikkelen. Visies die nodig zijn en in praktijk worden gebracht, ten voordele van velen. Publiciteit over zichzelf leidt tot achteruitgang, niet tot verbetering. De ratio wordt begraven.   

Uiteraard, persoonlijke fixatie is niet inherent aan een bevolkingsgroep. Maar de wijze waarop nogal wat Hindostaanse Surinamers zichzelf vergelijken met goden, met incarnaties van halfgoden, als succesvolle ondernemers (met dubieuze activiteiten!), zich overgeven aan verheerlijking van hun geesten, is tekenend. Zijn Hindostanen geïnteresseerd in het welzijn van anderen, of moet het diploma op metershoge billboards in alle hoeken van straten stevig worden verankerd? Een diploma op wat voor vakgebied ook dat leidt tot een goede analyse van de problemen binnen de groep, gevolgd door een lijst van oplossingsrichtingen, wil ik waarderen. Ik hoop mee te maken dat men veel te gemakkelijke weerstand als "jaloezie", "afgunst" en andere oppervlakkige, onnozele en volstrekt lege verdediging, opgeeft en zich concentreert op persoonsverheerlijking, die de Hindostaan dom houdt. 

Manuel Sewgobind